28 December 2008

უარყოფითი უკუკავშირი ანუ "ცუდი ამბების თქმა"

მენეჯერის სამუშაოს ერთ-ერთ რთულ და, ხშირად, არასწორად გამოყენებულ ინსტრუმენტს "უარყოფითი უკუკავშირი" წარმოადგენს. ჩემი ნაცნობი მენეჯერების უმეტესობას უჭირს ქვეშევრდომებისთვის "ცუდი სიახლეების" შეტყობინება ისე, რომ ამან უკმაყოფილება და გრძელვადიანი დემოტივაცია არ გამოიწვიოს.

მენეჯერების უმეტესობა დღემდე თვლის, რომ თანამშრომლის მუშაობის უარყოფითად შეფასება აუცილებლად გამოიწვევს ურთიერთობის გაფუჭებას მასთან და, შეძლებისდაგვარად, მომავლისთვის გადადებს ასეთ საუბარს.

საბოლოო ჯამში, შეიძლება მივაღწიოთ სიტუაციას, როდესაც თანამშრომლისთვის ჯერ არაფერი გვითქვამს არაერთხელ განმეორებული შეცდომის შესახებ, არადა იმდენი საქმე გაფუჭდა, რომ "მასთან საუბარს უკვე აზრი არა აქვს". ეს არის კარგი თანამშრომლების დაკარგვის, ალბათ, ერთ-ერთი "საუკეთესო" გზა.

მე მინდა "გაგანდოთ" უარყოფითი უკუკავშირის ტექნიკა, რომელიც ჩემი (და არამარტო ჩემი) გამოცდილებით, არის ეფექტიანი და არ იწვევს "გვერდით მოვლენებს".

ეფექტიანი უკუკავშირის მეთოდს რამდენიმე მარტივი წესი უდევს საფუძვლად:

წესი პირველი:
უკუკავშირი (ანუ ჩვენი უარყოფითი შეფასება) ყოველთვის უნდა ეხებოდეს თანამშრომლის გადაწყვეტილებას და არავითარ შემთხვევაში პიროვნებას, თვისებას, შედეგს და ა.შ.

უკუკავშირის მიწოდებას იმაზე, რაც თანამშრომლის კონტროლს არ ექვემდებარება (მეტყველების მანერა, თმის ფერი, სიმაღლე, ეკონომიკური კრიზისი და სხვა ბუნებრივი თვისებები), არის აბსოლუტურად უსარგებლო და წყენის მეტს არაფერს გამოიწვევს.

ეს ნიშნავს, რომ სანამ თანამშრომელთან გასაუბრებას გადავწყვეტთ, უნდა დავფიქრდეთ "მისმა რა გადაწყვეტილებებმა მიგვიყვანეს, ან შეიძლება მიგვიყვანონ, ცუდ შედეგამდე?". მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება მოქმედების დაწყება.

წესი მეორე:

უარყოფითი უკუკავშირის ერთადერთ მიზანს მომავალი შედეგების გაუმჯობესება წარმოადგენს! უკუკავშირი არაა სასჯელი, საქმის გარჩევა, დარცხვენა, გამოაშკარავება ან რაიმე მსგავსი! ერთადერთი გზა, რომლითაც შესაძლებელია სამომავლო შედეგების გაუმჯობესება არის ის, რომ, როდესაც მომავალში დადგება გადაწყვეტილების მიღების დრო, თანამშრომელმა გაიხსენოს წინა ეპიზოდი და უკეთ განსაჯოს, რაც მიგვიყვანს უკეთეს შედეგამდე.

წესი მესამე:
უარყოფითი უკუკავშირი არავითარ შემთხვევაში არ უნდა განხორციელდეს სხვა თანამშრომლების ან მენეჯერების თანდასწრებით! ყველაზე შეგნებული თანამშრომელიც კი გაბრაზდება "სახალხო სამსჯავროს" დროს. სასაუბროდ ცალკე გამოწვევას თანამშრომლის მომზადების როლიც აკისრია. მაგალითად, თათბირზე აღმოჩნდა, რომ ერთ-ერთმა თქვენმა თანამშრომელმა დროზე ვერ შესძლო მნიშვნელოვანი ამოცანის დასრულება, რაც მნიშვნელოვან პროექტს საფრთხეს უქმნის. უარყოფითი სიახლის მოსმენის შემდეგ, თათბირის მიმდინარეობისას, უთხარით თანამშრომელს, რომ შეხვედრის შემდეგ გინდათ მასთან საუბარი. ის რამდენიმე წუთი, რომელიც ამ თხოვნიდან საუბრამდე გავა, მნიშვნელოვნად "მოამზადებს" თანამშრომელს "ცუდი ამბების" მოსასმენად. ის, ასევე, ნამდვილად დააფასებს საჯარო შეხვედრიდან პირად ფორმატზე გადართვას.

წესი მეოთხე:
უკუკავშირის ერთადერთი მიზანი არის თქვენი შეხედულების გაცნობა თანამშრომლისათვის და არა მისი დარწმუნება ან დათანხმება. თქვენი მოსაზრების გაგების შემდეგ თანამშრომელი აუცილებლად მოინდომებს გარემოებების ახსნას და საქმის დეტალურ გარჩევას. ეს დაუშვებელია! მნიშნველობა არა აქვს, როგორ დაასრულებთ შეხვედრას. მთავარია, ის არ გაგრძელდეს ერთ წუთზე მეტ ხანს.

წესი მეხუთე:
ნუ გადადებთ უარყოფით უკუკავშირს.
რაც მეტი დრო გავა ქმედებიდან საუბრამდე, მით მეტია ალბათობა, რომ თქვენი "წუხილი" წყენაში გადაიზარდოს, სხვა უარყოფითი ამბების "შეზავდეს" და გაუგებარი პრეტენზიის სახე მიიღოს. ასევე საუბრის გადადებით იზრდება ალბათობა, რომ უარყოფითი ქცევა განმეორდება და, ამით, სიტუაცია დამძიმდება.

ახლა, ამ პრინციპებზე დაყრდნობით, გადავიდეთ თვითონ უარყოფითი უკუკავშირის პროცესის აღწერაზე და განვიხილოთ მაგალითი:

თქვენმა თანამშრომელმა ზურამ ორი კვირის განმავლობაში მესამედ დაიგვიანა ნახევარ საათზე მეტით. იმიტომ, რომ ზურა ჩართულია კლიენტების მომსახურების პროცესში, თქვენ წუხხართ, რომ ასეთი საქციელი საქმეს დააზარალებს და გინდათ დროულად აღკვეთოთ.

პროცესი შედგება 5 ნაბიჯისგან:
  1. გაიაზრეთ, ზურას რა გადაწყვეტილება არის, თქვენი აზრით, მცდარი. ამ შემთხვევაში, დავუშვათ, თქვენ აზრით, ზურამ გადაწყვიტა, რომ მისი დროული მოსვლა სამსახურში არაა მნიშვნელოვან რისკებთან დაკავშირებული და, ამიტომ, უმნიშნველო დარღვევაა.
  2. თანამშრომელი გამოიხმეთ ცალკე (სადაც სხვები ვერ გაიგებენ ჩვენს საუბარს) და თხოვეთ ნებართვას უარყოფითი უკუკავშირის გამოსათქმელად. "ზურა, შეიძლება ჩემი აზრი გითხრა შენი დაგვიანების შესახებ?". ზურას მხრიდან უარყოფითი პასუხის ალბათობა ძალიან დაბალია და პირდაპირ კონფრონტაციას ნიშნავს. დადებითი პასუხის შემთხვევაში აგრძელებთ.
  3. აყალიბებთ თქვენს მოსაზრებას, თუ რატომაა, თქვენი აზრით, ზურას გადაწყვეტილება მცდარი. "ზურა, ჩემი აზრით, შენი გადაწყვეტილება, რომ დილით დროულად მოსვლა არაა მნიშვნელოვანი, მცდარია. რადგან შენ კლიენტებთან გაქვს შეხება, ასეთი გადაწყვეტილება შეიძლება უარყოფითად აისახოს კლიენტის კმაყოფილებაზე ან თანამშრომლების განწყობაზე შენს მიმართ (თუ მათ მოუწევთ შენს მაგივრად დამატებითი საქმის შესრულება). იმედი მაქვს, რომ ჩემს მოსაზრებას გაითვალისწინებ და მომავალში სხვაგვარად გადაწყვეტ. გმადლობ, რომ მომისმინე." ამ სიტყვების თქმას მშვიდი და აუჩქარებელი ტონით დაახლოებით 30 წამი სჭირდება.
  4. თქვენი მოკლე მონოლოგის დასრულების შემდეგ, ზურა აუცილებლად შეეცდება რაიმე გიპასუხოთ - რომ ხვდება, რომ არასწორად მოიქცა ან აგიხსნით, რატომ მოხდა, ან, უარეს შემთხვევაში, შეეცდება "საქმის გარჩევას". ჩვენს მაგალითში, ზურა იწყებს იმის ახსნას, რომ დილით მეუღლემ ბავშვი ვერ წაიყვანა სკოლაში და ა.შ. ეს პროცესი ("უკუკავშირის უკუკავშირი") უნდა აღკვეთოთ! მნიშვნელობა არა აქვს, როგორ შესძლებთ ამას, მთავარია, რომ საუბარი აღარ უნდა გაგრძელდეს. მიზანი მიღწეულია - თქვენ უთხარით ზურას თქვენი მოსაზრება და ყოველგვარი შემდგომი დისკუსია უსარგებლოა! თქვენ შეგიძლიათ დაეთახმოთ ზურას - "გასაგებია. გმადლობ." ან "ბოდიში. შეხვედრაზე მაგვიანდება" და ა.შ. - მთავარია, ზურა მიხვდეს, რომ საუბარი დასრულდა და შემდგომი განხილვა აღარ იქნება.
  5. იმავე დღეს, სასურველია მალევე, ზურას უნდა ესაუბროთ სხვა თემაზე და, ამით, მიახვედროთ, რომ ნაწყენი არ ხართ და ინციდენტი ამოწურულია. კარგი იქნება, თუ გამონახავთ მიზეზს, რომ ზურა რამისთვის შეაქოთ
საბოლოო ჯამში თქვენ მიაღწიეთ რამდენიმე მიზანს:
  • ზურამ იცის, რომ თქვენთვის ცნობილია მისი "საქციელის" შესახებ
  • უკუკავშირი შედგა ზურას ნებართვით, რაც უზრუნველყოფს მისი თავმოყვარეობის დაკმაყოფილებას
  • ზურამ გაიგო, თქვენი უარყოფითი შეფასება და არგუმენტაცია
  • სხვა თანამშრომლებს არაფერი გაუგიათ, მაგრამ გაიგეს, რომ "საუბარი შედგა"
  • ნაწყენი არავინაა და სამუშაო პროცესი გრძელდება ჩვეულებრივ რეჟიმში
დამიჯერეთ, რომ ზურა ბევრჯერ დაფიქრდება, სანამ კიდევ ერთხელ დააგვიანებს.

იმედია, სასარგებლოდ ჩათვლით ამ თემას.

გთხოვთ, თქვენთვის საინტერესო თემები, ასევე შეკითხვები და კომენტარები მომწეროთ ბლოგში ან იმეილით.

დიდი მადლობა!

27 December 2008

ხალხის შემცირება, თუ "ქამრების მოჭერა"?

ქართული და მსოფლიო ეკონომიკური და ფინანსური კრიზისის გათვალიწინებით, თითქმის ყველა მსხვილ ორგანიზაციას დაუდგა პერსონალის ხარჯების (ხელფასები, პრემიები, დაზღვევა, საპენსიო სქემები და სხვა) შემცირების საკითხი.

ბიზნესის სურვილი, კრიზისულ ჟამს წარმატებით გაუმკლავდეს და შეინარჩუნოს ფინანსური ჯანმრთელობა, რა თქმა უნდა, გამართლებულია ყველა თვალსაზრისით. ისიც უნდა გავითვალისწინოთ, რომ თითქმის ყველა მსხვილი ორგანიზაციის დანახარჯების მნიშვნელოვანი კომპონენტი სწორედ პერსონალის ხარჯებია. ამიტომ, ხარჯების ამ მუხლის გვერდის ავლა მთლიანი ხარჯების შემცირებისას, პრაქტიკულად, შეუძლებელია.

შემდგომ ტექსტში მე, რა თქმა უნდა, საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიმართულების თანამშრომლებს ვგულისხმობ, რადგან ეს მიმართულებაა ჩემი ბლოგის პრიორიტეტი.

ამავე დროს დგება შეკითხვა, რა უნდა გააკეთოს "ჭკვიანმა მენეჯმენტმა" - ხალხის რაოდენობა (და, შესაბამისად, ანაზღაურების ფონდი) შეამციროს (1), თუ შეეცადოს შეძლებისდაგვარად, თითოეულ თანამშრომელზე მოსული დანახარჯების (ხელფასი, პრემია, დაზღვევა და ა.შ.) შემცირებით უმეტესი ხალხი მაინც შეინარჩუნოს, თუმცა უარესი პირობებით (2).

ორივე მიდგომას აქვს დადებითი და უარყოფითი მხარეები.

პირველი უარყოფითი
პირველი მიდგომის მთავარი უარყოფითი მხარე, რა თქმა უნდა, მორალურია. ჩვენ სამსახურის გარეშე ვტოვებთ ადამიანებს (ჩვეულებრივ, სხვებთან შედარებით ყველაზე დაბალკვალიფიცირებულს ) ისეთ დროს, როდესაც მათ ალტერნატიული სამსახურის შოვნის თითქმის ნულოვანი შანსი აქვთ. ამავე დროს (თუ კომპანიაში კადრების შერჩევა ადექვატურად მუშაობს) ჩვენ კომპანიიდან ვუშვებთ ისეთ ხალხს, ვინც შეიძლება 12-18 თვეში ისევ ძალიან დაგვჭირდეს.
პირველი დადებითი
პირველი მიდგომის დადებითი მხარე ისაა, რომ ის, ვინც კომპანიაში დარჩება, შეინარჩუნებს სამუშაო პირობებს (მატერიალურ მხარეს) და იქნება ისეთივე მოტივირებული, როგორც მანამდე. ასევე ამ მიდგომის ადმინისტრირება, შედარებით, ადვილია. ვისახავთ შემცირების ციფრობრივ გეგმას და ვცდილობთ მის შესრულებას ყველა განყოფილებაში თანაბრად.

მეორე უარყოფითი
მეორე მიდგომის უარყოფითი მხარე არის ადმინისტრირების სირთულე. რთული გადასაწყვეტია, რომელი მატერიალური მუხლები უნდა შევამციროთ და რა დოზით? რომელი მხარეების შემცირება მოგვიტანს მეტ მატერიალურ ეფექტს ნაკლები დემოტივაციით? დასაშვებია, თუ არა, განსხვავებული გადაწყვეტილებები სხვადასხვა გამყოფილებაში? სხვები რას იტყვიან? და ა.შ.
ასევე უარყოფითი ასპექტია პერსონალის დემოტივაციის საფრთხე. ხელფასის და სხვა "სიკეთეების" მოკლება, რა თქმა უნდა, არავის ეხალისება.
მეორე დადებითი
ეს ვარიანტი, რა თქმა უნდა, პირველზე მაღალმორალურია. ჩვენ არ ვტოვებთ უსამსახუროდ არავის (შეძლებისდაგვარად) ასეთ რთულ დროს! საერთო გასაჭირს ყველა ერთად ინაწილებს და ყველას ქამარი (სუბორდინაციის დონის მიუხედავად) თანაბრად "ვიწროვდება". ამავე დროს, ყველას (თითქმის) დატოვებით სამსახურში ჩვენ არ ვამცირებთ კომპანიის განვითარების ტემპს (რა თქმა უნდა, იქ, სადაც ეს არ მოითხოვს დიდ ინვესტიციებს) და უკეთ შეიძლება მოვემზადოთ კრიზისის დასასრულისთვის, რომელიც გარდაუვალია. ამავე დროს, ყველა თანამშრომელი მიხვდება, რომ ჩვენ ის კომპანია და გუნდი ვართ, რომელსაც თავისი თანამშრომლები მხოლოდ მაშინ კი არ "უყვარს", როცა ფინანსურად ულხინს, არამედ კრიზისულ სიტუაციებში. ადამიანებს ასეთი რამ შეიძლება არასოდეს დაავიწყდეთ.

მოკლედ, ეს ყველაფერი ძალიან რთულია, მაგრამ, ჩემი აზრით, თუ ჩვენ დიდხანს და წარმატებით ვაპირებთ მენეჯერული კარიერის წარმართვას, ალბათ ამ ალტერნატივებზე შეგნებული პოზიცია დღესვე უნდა ჩამოვიყალიბოთ.

მე, როგორც ალბათ, მიხვდით მეორე მიდგომის "ფანი" ვარ და ძალიან მინდა თქვენი მოსაზრებების და არგუმენტების გაგება.

გთხოვთ, თქვენთვის საინტერესო თემები, ასევე შეკითხვები და კომენტარები მომწეროთ ბლოგში ან იმეილით.

დიდი მადლობა!

წარმატება მისურვეთ!

ეს არის ჩემი ბლოგის პირველი პოსტი (რა მდიდარია ქართული ენა?!). ბოდიშს გიხდით უცხოური სიტყვებისთვის. მომავალში, შევეცდები ქართული შესატყვისები გამოვიყენო.

ისევე, როგორც მრავალ თქვენგანს, მაწუხებს სურვილი, რომ რაიმე სასარგებლო (და უფასო) გავაკეთო ჩემი ქვეყნისა და დარგისთვის (საინფორმაციო ტექნოლოგიების მართვა). მცირედი დაფიქრების შედეგად დავასკვენი, რომ ერთ-ერთი საუკეთესო გზა შეიძლება იყოს მენეჯმენტის (და საინფორმაციო ტექნოლოგიების) საკითხებზე ბლოგის წარმოება, რომელიც შეიძლება ვინმესთვის სასარგებლო აღმოჩნდეს.

ამ ბლოგში შევეცდები გაგიზიაროთ ჩემი მოსაზრებები მენეჯმენტის საკითხებზე, რომელიც აქტუალურია ჩვენს ქვეყანაში და დარგში.

გთხოვთ, თქვენთვის საინტერესო თემები, ასევე შეკითხვები და კომენტარები მომწეროთ ბლოგში ან იმეილით.

წარმატება მისურვეთ! ღმერთი ჩვენსკენ!